Beboetbare feiten

Dit deel van de website is gevuld met informatie uit de periode van het convenant. De informatie is opgenomen als naslagwerk, en functioneert derhalve als archief.

Opgelet: de informatie in dit deel van de site wordt vanwege deze archieffunctie niet geactualiseerd bij wijzigende wetgeving!

 

Artikelen

Op deze pagina vindt u artikelen uit de periode van het arboconvenant. De artikelen zijn als naslag op deze website opgenomen en kunnen gedateerde informatie bevatten.

Artikel: Het hele arbotraject nog even op een rijArtikel: Wetten, plichten en de arbeidsinpectieArtikel: Arbozorg in de podiumkunstenArtikel: Arbeidsrisico’s in de podiumkunsten: wat doen we ertegen!?Artikel: Ook met een arboconvenant kun je nog doodvallenArtikel: Een nieuwe norm en een convenantArtikel: Inspectieronde in de podiumkunstenArtikel: Taakverdeling in en om de organisatieArtikel: Beboetbare feitenBeboetbare feiten

Arbeidsinspectie zet theatermakers op de bon

Pauline Beran (Uit: Zichtlijnen nr 70, 2001)

Sedert 1 november 1999 is in Arboland de boete een vaste onderdaan geworden. De BB, of wel de Bestuurlijke Boete. Waar de Arbeidsinspectie vroeger constateerde, waarschuwde, stillegde of een proces-verbaal opmaakte, kan ze nu ook direct een boete opleggen. Na de Flying Doctors krijgen we nu de Punishing Inspectors.

Wie zich niet aan de Arbo-wet houdt kan daarmee een overtreding begaan dan wel een misdrijf plegen. Het nieuwe systeem van de Bestuurlijke Boetes richt zich op de ovetredingen – maar omdat een herhaalde overtreding ook een misdrijf kan worden hebben de onderscheiden categorieën alles met elkaar te maken.

Boetes voor overtredingen

In het algemeen zal de Arbeidsinspectie u niet meteen op de bon slingeren.

De gang van zaken is op zijn Nederlands zeer nauwkeurig geregeld.

U zult eerst een waarschuwing krijgen om de tekortkoming op te heffen, of er wordt u een eis gesteld, met een periode om de geconstateerde overtredingen op te heffen. Blijft u dan in gebreke, dan gaat de Arbeidsinspectie niet, zoals vroeger, richting Officier van Justitie, maar wordt er een nieuw traject gevolgd.

In principe krijgt u eerst een schriftelijke bevestiging van de Arbeidsinspectie waarin gemeld wordt welke bepalingen u vermoedelijk overtreedt; er wordt een boeterapport opgemaakt en dat wordt verzonden naar de boete-oplegger (Centraal Kantoor Arbeidsinspectie). Dan komt er eerst nog eens een kennisgeving van het voornemen om u een boete op te leggen en krijgt u de gelegenheid om, als u dat wilt, uw mening te geven.

Dan pas, en alleen als de boete-oplegger voet bij stuk houdt, krijgt u een beschikking, waartegen u uiteraard weer bezwaar kunt instellen. Het bezwaar heeft geen schorsende werking, u moet dus wel betalen.

Er worden drie soorten feiten onderscheiden: beboetbare feiten, direct beboetbare feiten en ernstig beboetbare feiten.

1. Beboetbare feiten

Hiervan is al vlug sprake wanneer u zich niet houdt aan de elementaire verplichtingen van de Arbo-wet. Bijvoorbeeld: u voldoet niet aan de verplichting om een Arbo-beleid te voeren; u draagt geen zorg voor een goede verdeling van bevoegdheden en verantwoordelijkheden van uw werknemers, of u werkt, wanneer er sprake is van twee of meer werkgevers op een werkvloer (zijnde hét thema van de Commissie VGWt), niet op doelmatige wijze samen met de andere werkgever teneinde naleving van de Arbo-wet te verzekeren.

En voor werknemers kan gedacht worden aan het niet op de juiste wijze gebruiken van de persoonlijke beschermingsmiddelen of het niet volgen van het door de werkgever georganiseerde onderricht.

2. Direct beboetbare feiten

U kunt in bepaalde situaties echter wel direct op de bon geslingerd worden. De wetgever vond daarvan dat een waarschuwing overbodig is. Hier is sprake van lik op stuk, maar u krijgt nog steeds niet direct een boete: er wordt u een boete ‘aangezegd’. U krijgt dus geen tijd voor herstel.

Een duidelijk voorbeeld hiervan is wanneer u nog steeds geen RIE (Risico-inventarisatie en -evaluatie) heeft of wanneer u een ernstig ongeval niet heeft gemeld. Nog een voorbeeld: u bestaat het om nog niet aangesloten te zijn bij een officiële Arbo-dienst.

3. Ernstig beboetbare feiten

Er is ook een lijst opgesteld van ernstig beboetbare feiten. Is daarvan sprake, dan zal de Arbeidsinspectie ook het werk direct doen stilleggen (bij een ‘heterdaadje’) of bevelen dat met het werk niet mag worden begonnen voordat de gevaarlijke situatie weer veilig is gemaakt. Zij mag bovendien ook zonder waarschuwing meteen een boete aanzeggen.

Er is een lijst opgesteld van ernstig beboetbare feiten. In het algemeen komt het er natuurlijk op neer dat er direct en ernstig gevaar is voor werknemers.

Instortingsgevaar, omvalgevaar, ontbreken van voorzieningen tegen vallen bij hoogtes van meer dan 2,5 meter, electrische spanning, etc.

Misdrijven

In de nieuwe systematiek van de Arbo-wet ’98 is er na twee keer boete op hetzelfde feit (recidive) sprake van een misdrijf. In het geval van een ernstig beboetbaar feit is recidive meteen een misdrijf – dus ook wanneer er nog niet twee keer een boete is opgelegd. Het gebruik van de term ‘misdrijf’ is gekoppeld aan de begrippen ‘opzet’ of ‘willens en wetens’. Daarnaast is het negeren van van een wettelijk verbod in het algemeen ook een misdrijf. Bij dit laatste is te denken aan het verwijderen van asbest zonder beschermende maatregelen voor werknemer en/of omgeving.

Misdrijven kunnen niet afgedaan worden door de Arbeidsinspectie. Hier houdt de Arbeidsinspectie de rol van aangever: er wordt proces-verbaal opgemaakt, dat wordt naar de Officier van Justitie gezonden en die beslist dan of er tot vervolging wordt overgegaan. Dan komt de zaak dus voor de rechter met mogelijk een strafoplegging in de vorm van een boete of gevangenisstraf.

Bij een ernstige overtreding is te denken aan het onbeveiligd werken op hoogte doordat bijvoorbeeld leuningen ontbreken, of dat men met een trek de kap in gaat, of dat een vloer niet betrouwbaar is.

Geen ongeval, toch een misdrijf?

Interessant is om in het licht van bovenstaande de volgende situatie te analyseren.

Een werknemer heeft een onveilige situatie gemeld, bijvoorbeeld de vloer van een rollenzolder is niet betrouwbaar of niet veilig begaanbaar, er is gevaar voor vallen van hoogte. Een ‘ernstig beboetbaar feit’, dus. Het is aannemelijk (en liefst ook duidelijk aantoonbaar) dat zijn leidinggevende/directeur van dit feit op de hoogte is.

Stel dat deze leidinggevende er vervolgens niets aan doet, maar de werknemer of zijn collega’s krijgen wel de opdracht werkzaamheden op de rollenzolder uit te voeren. Of die werkzaamheden zijn gewoon noodzakelijk vanwege een voorstelling. Het heeft dan al gauw weg van een recidive bij een ernstig beboetbaar feit, dus mogelijk een misdrijf ook zonder dat er een ongeval heeft plaatsgevonden.

De boetes: voor wie en hoe hoog?

Bij de uiteenlopende categorieën ‘beboetbare feiten’ kunnen zowel werkgevers als werknemers worden getroffen.

De werkgever

Dit kan zijn de werkgever (ook als deze een rechtspersoon is), degene die opdracht heeft gegeven tot het plegen van het strafbaar feit, degene die de feitelijk leiding heeft gegeven aan de werkzaamheden (chef technische dienst, eerste inspiciënt, toneelmeester) of een combinatie van deze mensen/organen.

De werknemer

Hoewel de Arbo-wet zich vooral tot de werkgever richt, zijn werknemers ook strafbaar bij overtreding van een relatief gering aantal bepalingen in de Arbowet die speciaal voor hen gelden. En werknemers die deze bepalingen overtreden riskeren nu in principe ook die boete. Denk bijvoorbeeld aan het niet dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen, aan het veranderen/verwijderen/overbruggen van beveiligingen, maar ook aan het niet melden van een gevaarlijke situatie.

Meerdere werkgevers

Het is in het theaterbedrijf zeer gebruikelijk dat meerdere werkgevers samenwerken op de werkvloer. De Commissie VGWt is doende dit onderwerp in kaart te brengen: wat speelt hier allemaal en hoe kan de situatie op de werkvloer verhelderd worden?

Bij de toepassing van de Arbo-wet en natuurlijk bij het riskeren van boetes wordt dit thema extra actueel: zijn er nu bij overtreding van bepalingen uit de Arbo-wet twee werkgevers strafbaar, of één of geen van beide? Als er iets aan de hand is zullen de aansprakelijkheids-vingers eerder naar de ander wijzen dan naar zichzelf, en dat niet alleen door de anatomische bouw van arm en hand.

Dus ook hier, net zoals bij invoering van de Flexwet en de mogelijkheid van afwijking van de bepalingen bij CAO: werk aan de winkel voor werkgevers!

Maar denkt u nu niet dat u in een CAO kunt afspreken dat u afwijkt van het strafrecht, want zo zijn we in Nederland niet getrouwd.

De boetes variëren van ƒ 100 tot ƒ 5000. Bij letsel en dodelijk letsel kan dit oplopen tot ƒ 25.000. Er wordt ook nog onderscheid gemaakt tussen grote en kleine bedrijven. Je bent klein als je met minder dan 50 werknemers werkt. Je bent middelgroot als je tussen 50 en 249 werknemers in dienst hebt. Daarboven heet je in de Arbowet een groot bedrijf of een grote instelling.

Als er meerdere overtredingen zijn begaan, worden die bij elkaar opgeteld. Recidive verzwaart. Het aantal werknemers dat blootgesteld is aan een zogenaamde beboetbaar feit, telt ook.

Per boetebeschikking kan een werkgever een boete krijgen van minimaal ƒ 250 en maximaal ƒ 100.000. Voor de werknemer is het maximum ƒ 500.

Hoewel de mogelijkheid van de Bestuurlijke Boete sedert 1 november vorig jaar bestaat, ligt het in het voornemen van de Arbeidsinspectie om pas eind 2000, begin 2001 met Podium 3 te beginnen. Podium 3 houdt in: controle en handhaving op afspraken ladders en trappen, trekkenwand, RIE en dergelijke. Podium 1 hield in: het wakker maken van de sector: Arbo geldt ook voor het theater, de organisatie van VGWt, het uitbrengen van het Arbo Handboek voor Theater. Podium 2 hield in: zelfwerkzaamheid van de sector naar aanleiding van het handboek en RIE.

Echter: u ontleent natuurlijk geen rechten aan deze alinea noch aan dit artikel…

Met dank aan Gerard van der Maat, Arbeidsinspectie Regio Noordwest.