Implementatie van arbobeleid

Download: Productie RI&E in het Engels (pdf)
Download: Toelichting PRI&E in het Engels (pdf)
Download: Manual PRI&E in het Engels (pdf)
Artikel: Wetten, plichten en de Arbeidsinspectie
Artikel: Het hele arbotraject nog even op een rij
Artikel: Implementatie van arbobeleid
Website: www.arbobondgenoten.nl, website van FNV Bondgenoten
Website: www.arbo.pagina.nl, startpagina voor arbozaken
Website: www.miniszw.nl, website van het Ministerie van SZW
AanstellingskeuringArbobeleid in de organisatieArbocoördinator en preventiemedewerkerPlan van AanpakProductie risico inventarisatie & evaluatie (PRI&E)Risico inventarisatie & evaluatie (RI&E)Samenwerkende werkgeversVoorlichting en onderrichtWerkdrukImplementatie van arbobeleid

Verslag Arboseminar, juni 2001

Uit: Zichtlijnen, september 2001

Een paneldiscussie met Frans Huneker (technisch directeur Muziektheater), Koen Koch (hoofd techniek bij Theater De Lieve Vrouw), Gerard van der Maat (Arbeidsinspectie) en Jan Michiel Meeuwsen (TNO Arbeid)

Een verslag van Eric de Ruijter

Frans Huneker, die voor zijn functie bij het Muziektheater als ingenieur in de bouw werkzaam was, steekt onmiddellijk van wal over de verschillen van arbo in de podiumkunsten en de bouw. Het grote verschil is dat in de bouw al vanaf de jaren tachtig aan arbo gewerkt wordt en dat alles landelijk gestructureerd is. Bij het Muziektheater heeft hij te maken met artistieke teams die uit alle delen van de wereld komen. Arbo valt dan niet uit te leggen. Hierdoor heeft hij altijd te maken met een spanningsveld tussen de techniek en het artistieke.

“In het theater wordt een ‘nee’ van de technische dienst al snel gezien als een inbreuk in het artistieke proces, waarbij de oplossing samen met de regisseur of de makers uitgevochten dient te worden. Als je in de bouw echter geen helm op hebt, vlieg je eruit”, aldus F.H.. G.vdM. voegt daaraan toe dat men in het theater weinig afstand tot het product heeft. Hoe leidt je het proces bij grote producties dan in goede banen? Door allereerst conflicten te vermijden, in een vroeg stadium de mogelijkheden te bespreken en de zaken om te draaien, door te zeggen: ‘wat kan wel’.

De Theatercompagnie had bij de productie Lulu in een late fase dit soort frictie tussen veiligheid en artistieke noodzaak. Mede omdat er op arbo-gebied veel onduidelijk was, moest men in een late fase, toen de voorstelling al speelde, bovenop een dak nog een hekje plaatsen. In dit geval had de Oostenrijkse decorontwerper de Oostenrijkse normen in het hoofd en de technische ploeg van de Theatercompagnie die van de werkvloer.

De vraag is of je het met richtlijnen redt. Nee, is het antwoord. Je moet communiceren, de problemen aangeven op het technische fiche en de ontwerper moet het weten. En de timing is belangrijk.

F.H. vind dat je een productie al in een zeer vroeg stadium moet toetsen aan de arbobestendigheid. In die fase kan je nog van alles veranderen en is er nog geld beschikbaar. Bij het Muziektheater vormen de arbocoördinator en de technisch directeur een eenheid. Ze hebben dagelijks contact. Maar hoe goed je je ook voorbereid, als een buitenlandse productie te laat is met het technische fiche en er zijn problemen, rest er niets anders dan rekening te houden met het ter beschikking hebben van extra personeel. Dit brengt uiteraard extra kosten met zich mee die door de praktijk van het reizen en ontvangen vaak niet kunnen worden teruggehaald. Bij de eigen producties worden daarentegen nauwelijks extra kosten gemaakt.

Aryan Kleykamp van de Almeerse Theaters stelt de vraag hoe je voorkomt dat arbobeleid niet meer adhoc gebeurt. K.K. antwoordt met het kernbegrip van deze sessie: “Door er vroeg bij te zijn”. “Je moet het zo organiseren dat er geen extra budget nodig is. Je moet in feite al beginnen bij het programmeren.” Aryan Kleykamp is echter niet snel tevreden en vraagt door over normering en het organiseren van arbo in relatief kleine organisatie.

G.vdM. repliceert: “Ik hoor dweilen met de kraan open. Je moet sturen naar beheersing. Arbo is niet heilig en niet moeilijk. Het gaat vaak om het gebruiken van het gezond verstand. En van het gros van de zaken zijn de normen bekend. Het gaat veelal om gegevens die beschikbaar zijn. Bijvoorbeeld bij decorbouw is precies bekend welk spijkertje waarvoor mag dienen. Die stap moet je maken: alles goed bekijken.” Hoe organiseer je het naar boven toe?

G.vdM. roept een VPT-bijeenkomst in herinnering waarbij er stemkastjes aanwezig waren. De uitslag van de stemmingen wees duidelijk op een sfeer van de directie en wij. Is dat veranderd? Zo niet, dan moet er nog meer communicatie en begrip komen, en moet men wellicht een dagje op de hei gaan doorbrengen. K.K.: “Je moet duidelijk maken dat er geen tegengestelde belangen zijn. Net als een budget dat is, moet arbo een randvoorwaarde zijn.”

De vraag wordt aan K.K. gesteld of hij de weg van handboek heeft gevolgd bij de implementatie van arbo. K.K. legt uit dat aan de hand van het handboek het gebouw onder de loep is genomen. Er was bijvoorbeeld een vluchtweg over het toneel. Besloten werd tot een verbouwing van de zaal en daarin alle arbo-zaken mee te nemen. Het gebouw is ook de verantwoordelijkheid van de gemeente. Arbobeleid is gewoon beleid. Eigenlijk zou je het woord moeten vermijden. Om bijvoorbeeld de gemeente te overtuigen van een verbouwing kan je bijvoorbeeld ‘van de verzekering moet het’ als argument gebruiken en uiteraard ook de veiligheid in het algemeen.

De rol van de Arbeidsinspectie wordt onder de loep genomen. Hoe streng is men, hoe gaat men met de zaken om? Als voorbeeld dient de beruchte rolsteiger. Een rolsteiger mag niet meer gebruikt worden, maar als een theater geen geld heeft voor iets anders, dan is het gebruik van een klimtouw en tuigje in combinatie met de steiger een voor de A.I. aanvaardbaar alternatief. De arbowet is volgens G.vdM. niet zo dwingend als men denkt. Er zijn allerlei creatieve oplossingen te bedenken. Als een risico is herkend en men heeft nagedacht, kan het zijn dat oplossing 1 niet haalbaar is, maar wellicht is oplossing 2, 3 of 4 dat wel. Op dat moment gaat de A.I. uit van het redelijkerwijs-principe. K.K. vraagt zich hardop af of verzekeraars even redelijk zijn.

Het wordt weer gezegd: arbo valt niet weg te contracteren. De werkgever blijft altijd aansprakelijk. Hooguit kan een werkgever – wanneer het mis is gegaan – bij de rechter aantonen dat deze alles aan veiligheid heeft gedaan. En ook wordt net als in een andere sessie benadrukt dat vrijwilligers er net zo goed bijhoren als betaalde werknemers: heb je 50 vrijwilligers in de techniek rondlopen dan moeten deze allemaal veiligheidschoenen dragen. Komt er een kluit op een teen, dan krijgt de werkgever een boete.

De vraag wordt gesteld of er meer behoefte is aan kennis. Iedereen reageert uit angst voor arbo met oogkleppen op. Veel mensen kennen de regels niet en ook veel aanwezigen hebben de reader niet tot nauwelijks gelezen. Siang Lie merkt op dat het om een cultuuromslag gaat: “Je moet eerst denken en dan doen. Het is gewoon beleid.” Natuurlijk botst dat met de natuurlijke gewoonte van de techniek om maar door te gaan. F.H. echter heeft ook net iemand vervangen die door z’n uren heen was en daardoor een productie niet verder kon draaien. Ook K.K. erkent dat het enthousiasme en gewoontedenken op de vloer een belemmering voor arbobeleid zijn. Hoe voorkom je dit stoort ‘hobbyisme’? Door meer relativering en door arbo er niet bij te doen. G.vd M. ziet het echter anders: ‘Bevlogenheid en doordraven moet je beschouwen als belangrijke energiebronnen.”